MOEDERBORD
Het moederbord is het hart van elke pc. Het verbindt alle componenten, zoals de processor (CPU), het RAM-geheugen (Random Access Memory), de opslag (SSD/HDD), de grafische kaart (GPU) en externe apparaten.
AMD-moederbordsocket
AMD AM4-socket
De AM4-socket, gelanceerd in 2016, is compatibel met AMD Ryzen 1000 tot 5000 series processors. Compatibele chipsets zijn onder andere de X470, A520, B550 en X570.
Deze generatie ondersteunt alleen DDR4-geheugen.
Het is belangrijk om te weten dat de chipsets uit de 400-serie en de A520 alleen PCIe 3.0 ondersteunen, terwijl de chipsets B550 en X570 PCIe 4.0-compatibiliteit bieden.
Als u voor een AM4-processor kiest, is een B550- of X570-moederbord aan te raden. Dit is vooral relevant voor moderne grafische kaarten, die gebruikmaken van PCIe 4.0. Als uw moederbord beperkt is tot PCIe 3.0, kunnen de prestaties van uw grafische kaart beperkt zijn.
AMD-socket AM5
De AM5-socket, gelanceerd in 2022, is compatibel met AMD's Ryzen 7000- en 9000-serie processors. Compatibele chipsets zijn onder andere de A620, B650, B650E, X670, X670E, B850, B840, X870 en X870E.
Deze generatie ondersteunt alleen DDR5-geheugen.
Er zijn belangrijke verschillen die u moet kennen tussen de verschillende chipsets.
A620: Instapmodel, beperkte functies (geen PCIe 5.0, vaak gebruikt voor basisconfiguraties)
B650/B650E: Middenklasse, waarbij de B650E uitgebreide ondersteuning biedt voor PCIe 5.0 (voor GPU's en/of SSD's)
X670/X670E: High-end, meer poorten en functies. De X670E ondersteunt PCIe 5.0 voor meerdere componenten tegelijkertijd.
X870/X870E: De nieuwste generatie van de high-end processor die een aantal opmerkelijke verbeteringen biedt op het gebied van PCIe 5.0-ondersteuning, USB4-connectiviteit, Wi-Fi 7-ondersteuning en hogere geheugenfrequenties
B850/B840: Nog niet op de markt, maar zal naar verwachting binnen enkele weken beschikbaar zijn.
Dit zullen moederborden uit het middensegment zijn.
Intel-moederbordsocket
De LGA 1200-socket
De LGA 1200-socket, gelanceerd in 2020, is compatibel met Intel-processors van de 10e en 11e generatie, ook bekend onder de codenamen Comet Lake en Rocket Lake. Compatibele chipsets zijn onder meer de series H410, B460, H470, Z490, B560, H570 en Z590.
Deze generatie ondersteunt alleen DDR4-geheugen.
Het is belangrijk om te weten dat chipsets uit de 400-serie, zoals de H410 en B460, alleen PCIe 3.0 ondersteunen, terwijl chipsets uit de 500-serie, zoals de B560 en Z590, PCIe 4.0-compatibiliteit bieden (alleen met processors van de 11e generatie).
Als u kiest voor een processor van de 10e of 11e generatie, is het raadzaam om te kiezen voor een moederbord uit de 500-serie, met name de modellen B560 of Z590. Dit is essentieel als u wilt profiteren van de prestaties van moderne GPU's of NVMe SSD's die op PCIe 4.0 draaien.
Intel LGA 1700-socket
De LGA 1700-socket, gelanceerd in 2021, is compatibel met Intel-processors van de 12e en 13e generatie, bekend onder de codenamen Alder Lake en Raptor Lake. Compatibele chipsets zijn onder meer de series H610, B660, H670, Z690, B760, H770 en Z790.
Deze generatie ondersteunt zowel DDR4- als DDR5-geheugen, afhankelijk van het gekozen moederbordmodel.
De belangrijkste verschillen tussen de chipsets zijn:
H610: Instapmodel, beperkte functies (geen overklokken, minder PCIe 4.0-poorten). Ideaal voor eenvoudige opstellingen.
B660/B760: Middenklasse, met een goede balans tussen kosten en functies, waaronder PCIe 4.0 voor de GPU en primaire SSD.
H670/H770: Mid-/high-end optie met meer connectiviteit en PCIe-poorten dan de B-serie.
Z690/Z790: High-end, ontworpen voor prestatie-enthousiastelingen en overklokkers. De Z790 biedt PCIe 5.0-ondersteuning voor GPU's en SSD's, naast geavanceerde connectiviteit.
Als u van plan bent een processor van de 12e of 13e generatie te gebruiken, raden wij u aan om voor een Z690- of Z790-moederbord te kiezen. Zo kunt u optimaal profiteren van moderne technologieën zoals PCIe 5.0 en DDR5.
Intel LGA 1851-socket
De LGA 1851-socket, geïntroduceerd in 2024, is compatibel met de volgende generaties Intel-processors (14e en 15e generatie). Dit nieuwe platform biedt aanzienlijke verbeteringen op het gebied van connectiviteit, energiebeheer en ondersteuning voor DDR5 op nog hogere frequenties.
Moederborden met de high-end Intel Z890-chipset, speciaal ontworpen voor deze socket, zijn nu al te koop en voldoen aan de behoeften van veeleisende gebruikers en computerliefhebbers. Voor meer betaalbare opties worden de Intel B860 en H810 chipsets aangekondigd op CES 2025 en zijn ze verkrijgbaar vanaf 13 januari 2025.
Dit platform blijft ook de ondersteuning voor PCIe 5.0 verbeteren en introduceert geavanceerde technologieën zoals USB4 en Wi-Fi 7, waarmee een infrastructuur wordt geboden die klaar is voor de toekomst.
Enkele verschillen tussen AMD en Intel
Geheugenondersteuning
AMD: AMD-moederborden waren de eerste die DDR4 gebruikten, en de AM5-socket ondersteunt uitsluitend DDR5.
Intel: Intel-moederborden van de 12e en 13e generatie ondersteunen DDR4 of DDR5, afhankelijk van het model, wat voor meer flexibiliteit zorgt.
Overklokken
AMD: AMD Ryzen-processors zijn geschikt voor overklokken op bijna alle chipsets, behalve de instapchipsets (A320 en A520).
Intel: Alleen moederborden met high-end chipsets (zoals Z790, Z690) en "K"-serie processors staan overklokken toe.
PCIe en opslag
AMD: AMD AM4- en AM5-moederborden ondersteunen PCIe 4.0 en nu ook PCIe 5.0 op AM5, met meerdere M.2-slots voor snelle SSD's.
Intel: Intel-moederborden van de 12e en 13e generatie ondersteunen ook PCIe 5.0 voor GPU's en sommige SSD's, vaak met meer PCIe-slots dan AMD-moederborden.
Geïntegreerde technologieën
AMD: Native support voor Smart Access Memory (SAM) voor betere communicatie tussen de Ryzen-processor en Radeon-videokaarten. Technologieën geoptimaliseerd voor gamers en makers, zoals Precision Boost.
Intel: Integreert technologieën zoals Intel Optane Memory en Thunderbolt op sommige moederborden. Betere ondersteuning voor geïntegreerde grafische kaarten via hun processors met Intel UHD Graphics.
Prijs en beschikbaarheid
AMD: AMD-moederborden zijn over het algemeen goedkoper en bieden dezelfde functies, vooral in de middenklasse (B450, B550).
Intel: Intel-moederborden kunnen duurder zijn, vooral in het hogere segment (Z690, Z790), deels vanwege gepatenteerde technologieën
Levensduur en schaalbaarheid
AMD: AMD streeft er vaak naar om dezelfde socket te gebruiken voor meerdere generaties processoren (voorbeeld: AM4 gedurende bijna 5 jaar), wat een betere schaalbaarheid biedt.
Intel: Intel verandert regelmatig de socket en chipset, waardoor upgrades duurder worden omdat er een nieuwe processor en moederbord nodig zijn.